Ból- i jak tu żyć?

Spędza sen z oczu, determinuje dzień, wyklucza nas społecznie. Znany światu od pierwszej chwili pojawienia się na nim człowieka. Mroczna wizja i zatrważająca perspektywa: BÓL.

Ból – kilka słów

Ból – ból jest zjawiskiem znanym na całym świecie. Doznanie to zdefiniowane jest jako nieprzyjemne zmysłowe i emocjonalne odczucie, związane z aktualnym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub jego wrażeniem.

Jak powstaje ból?

Za odczuwanie bólu odpowiadają skomplikowane mechanizmy fizjologiczne.  Rozsiane w całym ciele receptory bólowe, drogami nerwowymi przesyłają impulsy do centralnego układu nerwowego.

Ból niejedno ma imię

Ze względu na występowanie w czasie, ból podzielono na:

• ból ostry – intensywny, trwający krócej niż 3 miesiące;
• ból przewlekły – trwający dłużej niż 3 miesiące;
• ból przetrwały – ból nie ustępujący, pomimo medycznie potwierdzonego wygojenia się tkanek.

Pochodzenie bólu może być różne i medycyna rozróżnia go jako:

• ból fizjologiczny ( receptorowy, faktyczne podrażnienie receptora bólowego, np.uraz, stan zapalny)
• ból patologiczny ( do którego zaliczono ból przewlekły, neuropatie) oraz ból o podłożu psychogennym, przy uszkodzeniu OUN,  gdzie czynniki psychiczne odgrywają decydującą rolę w dynamice dolegliwości. Do tej grupy zaliczają się także bóle fantomowe. Ten rodzaj bólu jest bodajże najtrudniej diagnozowanym i podatnym na leczenie.

Najczęstszymi przyczynami przewlekłego bólu są choroby nowotworowe, reumatyczne, urazy, migreny,  stany zapalne narządów, niedokrwienie kończyn dolnych wywołane miażdżycą.

Ból – to nie jest sprawiedliwe

Bólem jest jednak wrażenie chorego, to, co czuje i opisuje, a nie wyobrażenie lekarza czy otoczenia. Stąd też faktyczna ocena intensywności bólu nie jest jednoznaczna i standardowa. Stopień odczuwania, rodzaju, natężenia i dynamiki bólu jest bardzo indywidualny i zależny od wielu czynników; osobniczej wrażliwości na bodziec, aktywności ruchowej, wieku a nawet stanu psychicznego pacjenta. Różnice pojawią się już w samych opisach dolegliwości.

Bólowi medycyna poświęca dużo uwagi a ból przewlekły uznała nawet za odrębną jednostkę chorobową.   

Bez względu na przyczynę bólu, każdy jest dolegliwością przykrą, utrudniającą aktywność i funkcjonowanie, a choremu przysługuje prawo do jego uśmierzenia.

Podstawą jest rzetelna diagnostyka i znalezienia źródła bólu, co w niektórych przypadkach okazuje się niemożliwe.

Ból – Smutny wynik

Jak podaje deklaracja EFIC, na stronach Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, na kilka przeprowadzonych w społecznościach lokalnych badań, 50% dorosłych osób, w określonym czasie  cierpiało na jeden lub więcej rodzajów bólu. Masowo pacjenci skarżą się na bóle przewlekłe  dolnego odcinka kręgosłupa, stawów – wywołane chorobą zwyrodnieniową  i nawracające bóle głowy. Są to schorzenia tak powszechne, że często traktowane jak oczywista część życia. Czy tak musi być?

Okiełznać ból

Współcześnie istnieje wiele metod łagodzenia bólu, mimo, że w pierwszej kolejności sięgamy po gotowe preparaty farmakologiczne. Co gorsza, stosujemy je na potęgę, często nawet bez wskazań lekarskich.  Do znacznie mniej inwazyjnych a skutecznych należą; aktywność fizyczna, dieta minimalizująca udział produktów wysoce przetworzonych, sen, olejki aromatyczne oraz masaże. Wśród tych ostatnich rozróżniamy kilka technik. Nikogo nie trzeba przekonywać do wyobrażenia ulgi, płynącej spod sprawnych dłoni masażysty. To drogie narzędzie zastępują dziś coraz śmielej i z coraz lepszą skutecznością urządzenia.

Wśród absolutnych sukcesów medycyny triumfuje wibracja, którą udało się zrozumieć i ujarzmić na tyle, by stanowiła efektywne, wydajne i pozbawione negatywnych skutków ubocznych panaceum.

USA – walka z bólem przy wykorzystaniu wibroterapii

Efekty zastosowań wibracji w terapii bólu, w licznych publikacjach  potwierdzają głównie Stany Zjednoczone, które ten rodzaj leczenia wprowadziły do standardowych procedur medycznych.

Florydzcy naukowcy z Uniwersytetu Gainesville, USA Roland Staud, Michel E.Robinson, Casey T.Goldman i Donald D.Price w eksperymencie łagodzenia bólu stymulacją wibracyjno- dotykową u pacjentów z chronicznym miejscowym ( szyja, plecy) albo rozsianym bólem mięśniowo- szkieletowym, wykazali, że skutecznie spowodowała ona działanie mechanizmów przeciwbólowych u tych pacjentów. W badaniu uzyskano zadowalający stopień znieczulenia wibracyjno- dotykowego, prawdopodobnie powiązany z hamowaniem włókien dochodzących nocyceptorów (receptory bólowe). W badaniu zaobserwowano na tyle silne efekty, że skuteczność przeciwbólowa stymulacji wibracyjnej przy różnorakich zaburzeniach bólu pochodzenia mięśniowo – szkieletowego, w tym fibromialgiach wydaje się być gwarantowana (2).

Tajemnica bólu – od autorów

Ból jest zjawiskiem tak powszechnym, a zarazem tak trudnym do zdefiniowania, że sami naukowcy mają problem ze zrozumieniem go. Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu, którego definicję bólu przyjęto za obowiązującą, określa go jako efekt indywidualnego odczuwania i reakcję na to wrażenie.  Jak dotąd w żaden medyczny sposób nie da się ostatecznie bólu zmierzyć, wykazać na obrazie czy precyzyjnie ocenić jego dynamikę. W diagnostyce fibromialgii dotychczasowo wykorzystywany  przyrząd dolorymetr i próby tworzenia dodatkowych kryteriów dla choroby, nie są w 100 % niezawodne. Nadal bazą jest relacja chorego i doświadczenie lekarza. Niemniej jednak, co potwierdzają światowe doniesienia, naukowcy nie ustają w próbach poznania bólu i jego skutecznego pokonywania. Na szczęście istnieją możliwości i sposoby mniej inwazyjne, niż leki przeciwbólowe i warto wprowadzać je w życie, także jako wsparcie dotychczasowych terapii. Pocieszający jest również fakt, że nauka i technologie pędzą w rozwoju i być może już wkrótce ból przestanie być tajemnicą.

Źródła:

1. http://www.zdrowyportal.org/209/bol/
2. Patients with Chronic Local or Widespread Musculoskeletal Pain
3. Roland Staud, Michael E. Robinson, Casey T. Goldman, and Donald D. Price University of Florida, Gainesville, Florida 32610 Abstract
4. EurJPaill. 2011 September; 15(8): 836- 842.doi:l0.10l6/j.ejpaini20l1.01.011. Attenuation of Experimental Pain by Vibro-Tactile Stimulation in