Fibromialgia – choroba Lady Gagi a wibroterapia

Męczący, przewlekły ból mięśni i stawów, który nasila się bez wyraźnej przyczyny? Ciągłe zmęczenie i problemy ze snem, a jednocześnie lekarze nie mogą odkryć, co jest źródłem bólu i złego samopoczucia? Być może to fibromialgia - choroba Lady Gagi. Fibromialgia dopiero w 1990 roku została sklasyfikowana jako choroba i do tej pory toczą się o nią spory w środowisku lekarskim. Co wiemy o tej “nowej” dolegliwości i w jaki sposób można ją leczyć?

Z badań wynika, że wibroterapia pomaga złagodzić objawy fibromialgii poprzez redukcję bólu, poprawę siły mięśniowej, równowagi ciała, sprawności sercowo-oddechowej czy poprzez działanie relaksacyjne. Zalecane są także inne niefarmakologiczne metody leczenia, o których szerzej piszemy w artykule.

Fibromialgia – mało znana choroba

Fibromialgia (fibromyalgia syndrome – FMS) to mało znana choroba, na którą choruje 3-6 % populacji, w tym piosenkarka Lady Gaga. Osoby cierpiące na fibromialgię początkowo bywają traktowane jak histerycy czy hipochondrycy. Skarżą się na to, że społeczeństwo, a czasem nawet lekarze, uważają ich ból za wymyślony, nieprawdziwy, a objawy zmęczenia czy nawet depresji bywają odbierane jako coś normalnego, tylko wyolbrzymionego. 

Na szczęście coraz głośniej mówi się o fibromialgii. Duża w tym zasługa przywoływanej już Lady Gagi, która nie tylko śpiewała o tej chorobie, ale także nakręciła film dokumentalny (“Gaga: Five Foot Two”), w którym – oprócz prezentacji sukcesów – znajdują się szczere wyznania o życiu z fibromialgią. Za sprawą tego dokumentu i wywiadów z gwiazdą, fibromialgia znalazła się na okładkach najbardziej poczytnych światowych czasopism.   

Rozpoznanie fibromialgii utrudnia fakt, że choroba ta posiada niecharakterystyczne objawy. Dlatego droga do postawienia trafnej diagnozy jest zazwyczaj długa, często zajmuje wiele lat. Według danych gromadzonych przez lekarzy z USA, od wystąpienia pierwszych objawów do rozpoznania fibromialgii upływa co najmniej 5 lat. 

Objawy fibromialgii

Choroba ta objawia się przewlekłym, uogólnionym (rozsianym) bólem mięśni i stawów, któremu zazwyczaj towarzyszy uczucie “zesztywnienia”. Ponadto występują tzw. punkty tkliwe, czyli miejsca na ciele, które są nadmiernie wrażliwe na ucisk. Intensywność uogólnionego bólu może zmieniać się w ciągu dnia, więc osoby chore nie wiedzą, jak będą się czuły za godzinę czy dwie. Być może ból złagodnieje albo wręcz przeciwnie. To wpływa nie tylko negatywnie na psychikę człowieka, ale dodatkowo utrudnia rozpoznanie. Może bowiem być tak, że podczas wizyty u lekarza dolegliwości bólowe będą niewielkie.

Ponadto do objawów fibromialgii zaliczane są:

• przewlekłe zmęczenie, które zniechęca do podejmowania aktywności,
• zaburzenia snu (nie tylko bezsenność, problemy z zaśnięciem, częste przebudzenia, ale także uczucie, że po 8 godzinach snu jest się zupełnie niewypoczętym),
• upośledzenie funkcji poznawczych, w tym kłopoty z koncentracją i pamięcią, spowolnienie mowy, problemy z wysławianiem się – bywają one nazywane tzw. “fibro-mgłą” (“fibro-fogg”),
• bóle głowy (w tym migreny),
• skurcze mięśni,
• zaburzenia nastroju oraz depresja,
• możliwe objawy ze strony przewodu pokarmowego (jak zespół jelita nadwrażliwego) czy układu moczowo-płciowego (nadreaktywny pęcherz).

Podkreślić trzeba, że u każdej osoby fibromialgia przebiega nieco inaczej, mało kiedy występuje pełne spektrum wymienionych wyżej objawów. Natomiast w każdym przypadku choroba ta doprowadza do znacznego obniżenia jakości życia lub wręcz uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Jak zdiagnozować “niewidoczną” chorobę?

Fibromialgii nie zobaczymy na USG, na zdjęciu RTG czy w wyniku żadnego innego badania obrazowego. Chociaż ból przypomina ten reumatyczny, to jednak w stawach nie występują zmiany zapalne czy zniekształcenia. 

W diagnostyce fibromialgii nie sprawdzają się także badania krwi lub badania histopatologiczne. Co prawda od jakiegoś czasu naukowcy zwracają uwagę na wyższe stężenie cytokin (rodzaj białek) w surowicy krwi osób cierpiących na fibromialgię, ale nie stanowi to jednoznacznego kryterium rozpoznania choroby. Można powiedzieć, że fibromialgia jest chorobą “niewidoczną” – nie tylko nie widzimy bólu, ale też nie można odkryć jego źródła.

Fibromialgię rozpoznaje się więc na podstawie wywiadu oraz obrazu klinicznego, a badania laboratoryjne wykonywane są w celu wykluczenia innych chorób. Zalecenia co do klinicznego rozpoznania fibromialgii różnią się w zależności od państwa. Za standard uważane są kryteria diagnostyczne ACR 2010, przygotowane przez American College of Rheumatology w 2010 roku.

W kwestionariuszu dla pacjenta znajdują się pytania dotyczące bólu, zmęczenia, problemów ze snem, zaburzeń poznawczych i różnego typu objawów somatycznych (np. zespół jelita drażliwego, zawroty głowy, nadwrażliwość na słońce itd.). Ponadto pacjent proszony jest o zaznaczenie na obrazkach obszarów objętych bólem.

Punkty bolesne (z ang. tender points) sprawdzane podczas diagnozowania fibromialgii znalazły się w kryteriach American College of Rheumatology z 1990 roku. Obecnie organizacja ta proponuje badanie szerszych obszarów bólu (z ang. widespread pain index).

Czy na fibromialgię nie ma leku?

Środki farmakologiczne niestety nie leczą tej choroby, ale pomagają zmniejszyć występujące dolegliwości. Stosowanie środków przeciwbólowych czy antydepresyjnych daje ulgę niewielkiej liczbie chorych. Z badań wynika, że najlepsze efekty terapeutyczne osiągane są za pomocą leków przeciwdepresyjnych, natomiast małą lub żadną skutecznością charakteryzują się niesteroidowe leki zapalne czy opioidy.

Z pomocą przychodzą natomiast środki niefarmakologiczne, takie jak:

• zmiana stylu życia (wyeliminowanie z życia monotonnych ruchowo zajęć lub wykonanie ich rozłożone w czasie), 
• techniki relaksacyjne i metody radzenia sobie ze stresem, 
• aktywność fizyczna (joga, tai chi, ćwiczenia aerobowe o małej lub średniej intensywności),
• metody mające na celu zlikwidowanie zaburzeń snu, 
• terapia poznawczo-behawioralna,
• zabiegi fizykalne: krioterapia, światłolecznictwo, okłady borowinowe lub parafinowe, elektroterapia, hydroterapia czy wibroterapia.

Terapia dobierana jest indywidualnie do każdego przypadku, nie ma jednego schematu leczenia.

Jak wibroterapia wspomaga chorych na fibromialgię?

W przeglądzie badań naukowych (“Effects of Whole-Body Vibration Therapy in Patients with Fibromyalgia: A Systematic Literature Review” autorstwa Collado-Mateo D., Adsuar J., Olivares P., del Pozo-Cruz B.) udowodnione zostało lecznicze i terapeutyczne działanie wibracji stosowanych na całe ciało. Według autorów badań:

1. Wibroterapia podnosi częstość akcji serca i pobór tlenu, co może przełożyć się na poprawę wydolności sercowo-oddechowej w dłuższym okresie.
2. Wibroterapia wpływa na układ nerwowo-mięśniowy, poprawiając równowagę i stabilizację ciała.
3. Wibroterapia redukuje odczucia bólowe. Zobacz też: Wibroterapia na ból.
4. Wibroterapia poprawia jakość życia poprzez podniesienie witalności, sprawności psychicznej oraz ogólne postrzeganie zdrowia.

Na efekty wibroterapii składa się też czas jej trwania. Ten czynnik powinien zostać poddany dalszej analizie. Lecznicze działanie wibracji zostało zauważone w okresie po 6-12 tygodniach lub po miesiącach wibroterapii w zależności od miejsca działania bodźca. Innym czynnikiem jest natężenie działających drgań i tę zmienną również powinno się poddać dalszej analizie naukowej.

Jednak na podstawie dotychczasowych badań z całym przekonaniem można stwierdzić, iż wibroterapia może z powodzeniem wspomagać działania terapeutyczne w celu poprawy jakości życia chorych na fibromialgię.

Za jedne z najlepszych aparatów do wibroterapii, dostępnych na rynku, uważane są urządzenia polskiego producenta – firmy Vitberg z Nowego Sącza. Jako jedyne pozwalają one przeprowadzić zabieg zarówno na całe ciało, jak i miejscowo. Z Vitberg RS korzysta już ponad milion osób w całej Europie, przede wszystkim doceniając przeciwbólowe działanie zabiegu. Aparaty te wykorzystywane są także w badaniach naukowych nad efektami wibroterapii.

Vitberg RS na ból

Sprawdź urządzenie, które pomaga w przypadkach, gdzie inne rozwiązania zawodzą

Więcej

Zachęcamy do zapoznania się z innymi naszymi artykułami dotyczącymi leczenia bólu, a szczególnie polecamy tekst: Chroniczny ból – charakterystyka i leczenie bólu przewlekłego.

Źródła:

1. http://www.afsafund.org/fibromyalgia.html (dostęp 21.09.2020)
2. Aletaha D. et al. 2010 rheumatoid arthritis classification criteria: An American College of Rheumatology/European League Against Rheumatism collaborative initiative. Arthritis Rheum 2010 Sep; 62:2569.
3. Collado-Mateo D., Adsuar J., Olivares P., del Pozo-Cruz B., Effects of Whole-Body Vibration Therapy in Patients with Fibromyalgia: A Systematic Literature Review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 2015