“Ciało jest nie tylko zasadniczym wymiarem naszego człowieczeństwa, lecz jest także podstawowym instrumentem wszystkich ludzkich doznań, naszym narzędziem narzędzi, koniecznością służącą całej naszej percepcji, działaniom, a nawet myśleniu". To słowa Richarda Shustermana, twórcy pojęcia "świadomość ciała".

Obraz i świadomość ciała

Richard Shusterman
Richard Shusterman

Doświadczanie świata poprzez ciało to świadomość ciała. Oprócz tego terminu, w literaturze spotykamy się również z szeregiem pochodnych pojęć np. wizerunek ciała, schemat ciała, „Ja” cielesne itp., między którymi trudno wyodrębnić granice i określić jednoznaczne relacje. Można przyjąć, że obraz (albo wizerunek) ciała, to umysłowa reprezentacja, będąca zbiorem wrażeń, przekonań i uczuć na temat ciała, zarówno świadoma i nieświadoma, obejmująca subiektywne dośinstagram photo vs realitwiadczanie ciała, jego funkcji i możliwości. Obraz ciała ma charakter dynamicznego procesu – kształtuje się na drodze rozwoju jednostki i jej doświadczeń w obszarze ciała.

Anoreksja i bulimia

Wizerunek ciała odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju zaburzeń odżywiania. W wielu badaniach opisuje się związki między czynnikami kulturowymi –  „ideałem szczupłej sylwetki”, a niezadowoleniem ze swojego ciała. Osoby chorujące na anoreksję są przykładem zaburzeń związanych z percepcją ciała .

Zaburzenia i problemy z postrzeganiem własnego ciała coraz częściej przypisuje się wpływowi nowych mediów i presji jakie wywierają.

Chorobę tą charakteryzuje mniejsza satysfakcja ze swojego wyglądu, co doprowadza do głodzenia się i ustawicznego myślenia o swoim ciele. Poczucie własnej wartości budowane jest tylko na cielesności, co przekłada się na lęk przed przytyciem oraz wyrażaniem dysfunkcyjnych sądów na temat swojego wyglądu, czy obsesyjne myślenie o nim. U osób chorujące na bulimię występują negatywne uczucia wobec własnego ciała, co niesie z sobą nadmierne zaangażowanie we własny wygląd, niezadowolenie z własnego ciała oraz przecenianie jego rozmiarów w porównaniu ze zdrową populacją.

Krzywe zwierciadło – zaburzony obraz siebie

A zatem, zniekształcenie obrazu ciała, przyczynia się do zniekształcenia obrazu własnego Ja. Zarówno u kobiet z anoreksją, jak i bulimią psychiczną, istnieją zależności pomiędzy negatywnym oszacowaniem wymiarów własnego ciała, a rozbieżnością między realną, a idealną (społecznie pożądaną) koncepcją siebie oraz rozbieżnością w zakresie „Ja” realnego (aktualna ocena swojego wyglądu) i „Ja” powinnościowego (przekonanie o tym, jak powinno się wyglądać).

Otyłość

Podobne problemy ze świadomością swojego ciała występują u osób otyłych. Do czynników predysponujących do powstawania zaburzeń obrazu ciała u osób otyłych zalicza się: wczesny początek otyłości, obecność zaburzeń emocjonalnych oraz negatywną ocenę otyłości przez osoby bliskie. U osób otyłych obraz ciała pozostaje zniekształcony lub nieadekwatny – najczęściej polega na przeszacowaniu wymiarów ciała. Zaburzenia te odzwierciedlają deficyty rozwojowe zarówno z obszaru relacji, jak i doświadczeń związanych bezpośrednio z ciałem (2).

Zaburzone postrzeganie własnego ciała. Jadłowstręt psychiczny (anoreksja).

Budowanie świadomości własnego ciała

Jeżeli przyjmiemy za pewnik współdziałanie ciała i umysłu, w planie edukacji świadomości ciała powinny zostać uwzględnione artystyczne zajęcia praktyczne ćwiczące ciało takich jak: joga, pilates, techniki Aleksandra, metody Feldenkraisa sztuki zintegrowane, w tym taniec − czyli połączenie muzyki i ruchu ciała, a także wiele innych działań, które rozwijają świadomość ciała (body consciousness) i wpływają na nią (1).

Teorie budowania świadomości ciała podkreślają znaczenie sygnałów wzrokowych, dotykowych, proprioceptywnych, motorycznych, przedsionkowych i interocepcyjnych oraz ich wielozmysłowej i sensomotorycznej integracji. Oprócz sygnałów wzrokowych i dotykowych, samoświadomość ciała buduje również propriocepcja – zmysł kinestetyczny, czucie głębokie – zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała. W tym momencie dochodzimy do potencjalnej, ciekawej  roli wibracji w całym zagadnieniu.

Wpływ wibracji na sygnały propriocepcji

Stosowanie wibracji przyłożonej na różne mięśnie powoduje zmianę sygnałów propriocepcji. Badania naukowe potwierdzają wpływ wibracji mięśni na powstawanie złudzeń, wpływających na to, jak uczestnicy doświadczają położenia, wymiarów i orientacji swojego ciała. Przykładowo stymulacja wibracyjna mięśni obu piszczeli przednich na poziomie 80 Hz, wytwarza złudne postrzeganie przechylenia ciała w tył. Co ciekawe, stosowanie wibracji na mięśnie rąk ułożone na talii, powodują złudzenie jej kurczenia się.

Wibracja moduluje samoświadomość cielesną

Badania wpływu wibracji na świadomość ciała podjęła się trzyosobowa grupa naukowców z Ecole, Politechniki Federalnej w szwajcarskiej Lozannie (EPFL). Analizę przeprowadzono na kobietach i mężczyznach, u których przyłożono wibracje o częstotliwości 80 Hz w różne części ciała: do mięśnia przedniego piszczeli oraz do mięśnia trójgłowego łydki, mięśni zginaczy i prostowników nadgarstków. Dodatkowo badani wypełniali kwestionariusz, oceniający świadomość dotyku i ciała. W efekcie tych procedur, otrzymano bardzo optymistyczne dane:

Wyniki potwierdziły pozytywny wpływ wibracji na poczucie świadomości ciała poprzez sygnały proprioceptywne, pochodzące z kończyn dolnych.

Zmiany w postrzeganiu umiejscowienia dotyku i świadomości ciała, mogły być spowodowane przestrzennymi i/lub czasowymi zmianami w integracji wzrokowo-dotykowej (3).

Podsumowanie

Badanie wpływu wibroterapii na świadomość ciała wymagają dalszego rozwoju, jednak dotychczasowe rezultaty mogą sugerować pozytywne efekty włączenia jej w program terapeutyczny u osób z zaburzonym wizerunkiem i świadomością ciała.

Campus Politechniki Federalnej w Lozannie, Szwajcaria / Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL)/

Źródła:

  1. Świętek E. Koncepcja estetyczna Richarda Shustermana i jej konsekwencje dla edukacji estetycznej. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja 2014, Nr 68(4)
  2. Nitsch K, Prajs E, Kurpisz J, Tyburski E. Obraz ciała i jego zaburzenia. Aspekty teoretyczne w kontekście wybranych jednostek psychopatologicznych. Psychiatr. Psychol. Klin. 2012, 12 (3), p. 176-182
  3. Palluel E, Aspell J.E, Blanke O. Leg muscle vibration modulates bodily self-consciousness: integration of proprioceptive, visual, and tactile signals. J Neurophysiol 105: 2239–2247, 2011.
  4. URL //http://www.bodyconstitution.art.pl/pl/biogramy/richard-shusterman-0// dostęp 28.02.2019

Portal ma charakter informacyjno-edukacyjny. Dokładamy wszelkich starań, by informacje prezentowane w artykułach były zgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej oraz rzetelne, poparte źródłami naukowymi. Treści prezentowane na portalu nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej i być podstawą do przeprowadzenia samodiagnozy.

Redakcja Wibroterapia.com

Jest nas kilkoro - więcej niż 5, ale mniej niż 10 :). Każdy z nas ma wiedzę i doświadczenie z zakresu fizjoterapii, rehabilitacji i medycyny. Chcemy, aby jak najwięcej ludzi dowiedziało się, jak wiele może zdziałać dobrego mechaniczny zdrowy bodziec - wibracja.----------------------------------
There are several of us - more than 5, but less than 10 :). Each of us has knowledge and experience in physiotherapy, rehabilitation and medicine. We want as many people as possible to learn how much good a mechanical healthy stimulus - vibration - can do.

Zobacz wszystkie posty
Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *